Emigreren naar Zweden, Jojanneke heeft het gedaan mét haar gezin.

Zweden! We zijn er meerdere keren geweest. En steeds was het een succes. Wij voelden ons er thuis. Zó thuis zelfs, dat we ook voor de ramen van makelaars hebben staan kijken naar huizen. Jojanneke en haar gezin hebben het gedaan: emigreren naar Zweden. Hoe dat is gegaan en wat de verschillen zijn? Ik was benieuwd en vroeg het haar:

Laten we eerst even kennismaken. Wie ben je, waar woon je en met wie?

Ik ben Jojanneke Kraaykamp. Sinds augustus 2014 woon ik met man Marco en zoon Mik (9 jaar) in Jämtland (Zweden).

Hoe ben je in Zweden terecht gekomen?

Ik heb het geluk gehad dat ik, als reislustig figuur, ook een reislustige man heb getroffen. Vlak voordat ik in 2001 alleen op wereldreis zou gaan, trof ik Marco. Ondanks dat het liefde op het eerste gezicht was, heb ik me niet van mijn wereldreis af laten houden. Ik ken nu zo ongeveer ieder internet café van Kaapstad tot Caïro. Na vijf maanden alleen onderweg te zijn geweest, hebben we mijn wereldreis samen afgesloten met een trip naar Nepal. Sindsdien zijn we een beetje zwervende geweest. Nederland is een heel mooi land, maar er is nog zóveel meer te zien. Na Noorwegen, Spanje en een aantal maanden in Nieuw-Zeeland, zijn we uiteindelijk toch op Zweden uitgekomen als het land waar we, in ieder geval voorlopig, willen wonen. Het werd dus emigreren naar Zweden!

Je noemt heel wat mooie landen, waarom dan specifiek Zweden?

Na onze diverse avonturen waren we zoekende. Nederland vonden we prima, maar wel voor een beperkte tijd. We wilden (en willen) ontdekken, naar buiten, de ruimte. And plenty of it. Dus op naar de Emigratiebeurs. Eenmaal in de Scandinaviëhal, troffen we een aantal mensen uit Östersund. Ondanks dat ik vroeger met mijn ouders al vaak op vakantie was geweest naar Zweden, waren we nog nooit in Jämtland geweest. De foto’s die we zagen, de verhalen die we hoorden: in Jämtland kan je ontdekken, is er meer dan genoeg ‘buiten’ en heel veel ruimte. En we zagen hier ook de potentie voor ons eigen fotografiebedrijfje.
Met massa’s folders, een heel aantal contacten en heel veel zin zijn we de daarop volgende zomer op vakantie gegaan naar Jämtland om te proeven of het ook echt zo mooi is als in de folder staat.
En toen waren we verkocht……

Wat vond je de grootste overgang?

In de aanloop naar onze verhuizing was het al wennen aan hoe men contact houdt. Waar ik, vanuit mijn oude baan als business consultant, gewend ben om veel per mail te doen en direct antwoord te krijgen, moest ik hier meer dan eens wachten en wachten en wachten tot ik antwoord kreeg. Ik ervaar ook nu nog dat men liever face-to-face contacten heeft dan per mail of per telefoon. Het gaat om netwerken. Mensen moeten je kennen en dan doen ze heel graag heel veel voor je.
Jämtland is zo groot dat Nederland er een aantal keer in past. En er wonen (maar) 130.000 mensen. Het is hier dus echt best rustig, vergeleken met waar wij vandaan kwamen. Als er vier auto’s staan te wachten bij een rotonde, dan spreekt men hier al zowat over een file. Ik merkte dat ik daar in de 2,5 jaar hier al behoorlijk aan gewend ben, want toen ik een paar weken geleden in Stockholm was, wist ik niet wat me overkwam op het Centraal Station van de stad! Wat een drukte! En al die mensen die zo rennen en duwen. Het viel zelfs Mik op: “mam, waarom hebben al die mensen zo’n haast?”

Hoe gaat het met jullie zoon Mik en hoe ziet zijn schoolleven eruit?

Mik had geen keus toen we in 2014 hierheen verhuisden. Maar vanaf dag 1 heeft Mik zich hier prima op zijn plek gevoeld. In Nederland waren we al voorzichtig begonnen met een beetje Zweeds leren voor hem. Hej, jag heter en hej då. Gewoon een paar basiswoordjes. Maar ja, daar zie je als toen 6 jarige echt het nut niet zo van in als je die zelfde dag nog met je Nederlandse vriendjes op school speelt.
Een beetje was er toch wel van blijven hangen, merkten we toen we de eerste keer naar school gingen. We zijn in de zomervakantie verhuisd. Een week voordat de school zou beginnen, hadden we een afspraak met de juf. Aangezien we maar 100 meter van de school wonen, konden we precies zien hoe juf eruit zag, voordat ze ons gezien had. Mik koos er zelf voor om mee te gaan en vanaf dat moment was het voor Mik helemaal duidelijk: ik wil nooit meer terug naar Nederland.

Als leerling nummer 63, in een klas van 7 leerlingen, voelt Mik zich op deze school als een vis in het water. Of liever als een skiër op de piste. Er is een heerlijke ruimte om de school heen waar veel gebruik van gemaakt wordt, veel aandacht voor sociale vaardigheden, persoonlijke aandacht in de klas. Kortom: het moeilijkste is nog om elke ochtend te beslissen hoe naar school te gaan. De 150 meter met de fiets, op de langlaufs of lopend?

Is het onderwijs heel anders in Zweden?

Wat wij als verschil ervaren tussen het Zweedse en het Nederlandse onderwijs is dat het hier meer vrijblijvend lijkt. Er worden hier amper tot geen toetsen gegeven en men is schichtig om hoge eisen aan de kinderen te stellen. Het onderwijs wordt eerder aangepast aan de zwakste in de klas dan dat er expliciet aandacht is voor degene die het allemaal makkelijk te doen vindt. Nu heeft dat ook zijn charmes natuurlijk: veel ruimte voor spel, geen stress voor de CITO en geen rapport en het 10-minuten gesprek duurt hier standaard een uur, waarbij het kind de voorzitter is van het gesprek.

Een gewone schooldag voor Mik begint om 08.00 en duurt tot 14.10. Om 09.10 is de eerste pauze (van 40 minuten) en daarna werken ze tot de lunch die om 11 uur geserveerd wordt in de eetzaal. Van 11.45 tot 12.10 wordt er weer gewerkt en dan is er weer een pauze van 40 minuten.

Aan het begin van het schooljaar krijgen we op de ouderavond het rooster van de klas, zodat we precies weten welke vakken er wanneer gegeven worden.

Welke talen spreekt Mik?

In Zweden kent men het systeem dat ieder kind dat een andere taal dan Zweeds als moedertaal heeft, recht heeft op moedertaalonderwijs. Dat houdt in dat het kind 1 uur per week gratis moedertaalonderwijs krijgt van een door de kommun aangestelde onderwijzer. Aangezien Marco en ik nu, naast ons eigen bedrijf, allebei als moedertaalonderwijzers werken, doen wij het moedertaalonderwijs voor Mik zelf. Dankzij de fantastische hulp op school heeft Mik in no-time Zweeds geleerd. En door het onderhouden van zijn moedertaal spreekt en schrijft Mik ook nog altijd prima Nederlands. In het Engels kan Mik zich ook prima redden, zowel mondeling als schriftelijk.

De meest gestelde vraag waarschijnlijk: wat mis je het meest aan NL?

Na 2,5 jaar hebben we alle echte eerste keren wel gehad denk ik. De eerste keer op schoolreis (met zijn allen skiën!), de eerste keer naar de tandarts, de eerste keer met de auto naar de keuring, noem maar op. Geen van drie kunnen we ons voorstellen dat we weer terug zouden verhuizen naar Nederland. Maar af en toe een lekker kroketje of een moorkop? Ja! Dat zou het hier helemaal heaven on earth maken.

Hoelang denk je nog te blijven in Zweden, en wat zijn de plannen daarna?

Voor nu zijn we hier heel gelukkig. Mik geniet op school, heeft een massa vrienden en Marco en ik genieten van het hier zijn. De ruimte, het buiten zijn, het more or less kunnen indelen van onze eigen dagen, geen vast patroon van vijf dagen van 9-17. Toen we hierheen verhuisden, zijn we begonnen in een huurappartement. Het appartement staat op een heerlijke plek, vlakbij Miks school, op goede afstand van Östersund (de dichtstbijzijnde stad) en met bos en meer op een steenworp afstand. We hebben gekozen om eerst te gaan huren omdat wij van mening zijn dat je niet vanuit Nederland kunt bedenken waar je het liefste zou willen wonen als je het gebied niet echt kent. Dus wij wilden en willen eerst verkennen vanuit ons huurappartement en ons zo oriënteren op de huizenmarkt. Inmiddels weten we wel waar we eventueel een huis zouden willen kopen. Ook daarin is netwerken weer van belang: als mensen je kennen, al is het maar via-via, dan hoor je veel eerder over huizen die in het gewenste gebied te koop staan. We hebben geen haast, voor nu zitten we hier prima. Te zijner tijd kopen we, als ons droomhuis voorbij komt. En anders kijken we weer verder.

Zweden is mooi. Maar er is nóg meer moois ook.

Wat wil je lezers, die ook nadenken over emigreren naar Zweden of een ander land, meegeven?

Ik vind het lastig om mensen ‘iets mee te geven’. Zoek zelf de dingen uit, zorg dat je zelf ‘in de lead’ bent, ga op onderzoek, proef, lees, ervaar. Ik geloof niet zozeer in allemaal projecten die mensen begeleiden in hun verhuizing naar het buitenland. Natuurlijk, je kunt er hulp van krijgen, maar het is toch vooral iets wat je zelf doet. En om te slagen in je verhuizing en integratie, móet je het naar mijn mening ook zelf doen.

Wat fijn dat emigreren naar Zweden zo goed heeft uitgepakt voor jullie. Voor nu in ieder geval. En dat kinderen flexibel zijn, blijkt wel weer uit hoe snel Mik zich heeft aangepast. Fantastisch! Dank voor het delen Jojanneke en alle geluk van de wereld gewenst!

Iets voor jou? Emigreren naar Zweden? Ik hoor het graag!