Documentaire Down to Earth: een zoektocht, en wat voor een!

Onlangs bezocht ik de documentaire Down to Earth. Getipt door een vriendin en daarna kwam ik het steeds overal tegen. Oké, dan moet ik die duidelijk zien. Ik kreeg er geen spijt van! De documentaire gaat over Renata, Rolf en hun drie kleine kinderen. Het gezin woonde vier jaar bij native Americans in Michigan. Vervolgens trokken ze de wereld over om ‘wisdom keepers’ te filmen. Maar wat ging daar nu aan vooraf?

Alles achterlaten

Het Nederlandse gezin Winters-Heinen woonde in Londen. Rolf had een eigen bedrijf in leiderschapsconsulting en Renata was kunstenaar. Vooral Renata stoorde zich steeds meer aan het systeem. Er moest zoveel. Van de kinderen werd zoveel gevraagd. Waarom? Ze kreeg steeds meer de behoefte zich te distantiëren van de samenleving. Ze kwamen via via in contact met een groep oorspronkelijke bewoners in Amerika. Er was direct een klik. Vooral hoe zij omgingen met de natuur en de aarde sprak Renata en Rolf meteen aan.
Begin 2005 besloten ze deze bewoners op te zoeken in Michigan. De kinderen waren toen 2, 4 en 7. Renata had het gevoel dat ze de natives al langer kende. En daarop besloten ze een paar jaar los van alles te leven. Ze verkochten hun hele ‘hebben en houwen’ en vertrokken.

Basis

In het begin woonde het gezin in een trailer aan de oever van Lake Michigan. Ze leefden heel primitief, terug naar de basis. En leerden zo te leven met de dag. Als gezin waren ze veel samen. Ze bezochten geregeld de Anishinaabe, de oorspronkelijke bewoners van dit gebied. Na een tijd werden ze voorgesteld aan Nowaten (‘hij die luistert’), een medicijnman die in het bos woonde. Hij was een jaar of tachtig en leefde al lang buiten de gemeenschap. Hij liet zich aan bijna niemand zien. Bij die eerste ontmoeting had het echtpaar een enorme klik met de sjamaan. En besloten hem te vragen of ze de gesprekken met hem mochten filmen, maar daar ging hij niet op in. Ze bleven hem, in de vier jaar dat ze er woonden, bezoeken, tot Nowaten ineens van mening veranderde. Onverwacht zei hij: “Het is goed. Ik denk dat jullie er klaar voor zijn”. Nadat ze hem hadden gefilmd, kwamen ze op het idee om meer van deze mensen te filmen.

Earth Keepers

Ze begonnen onderzoek te doen naar, wat zij noemden, Earth Keepers: wijze mensen ‘die een verbinding hebben met al wat leeft en weten te behouden’. Deze mensen, die ver af staan van de moderne wereld, waren volgens hun misschien wel de sleutel tot duurzame vernieuwing. Rolf  werkte veel met topmannen uit het bedrijfsleven en merkte dat het in het bedrijfsleven vaak ontbrak aan visie, dat er egoïstische spelletjes werden gespeeld en er beslissingen werden gemaakt met een korte termijn focus. Ze besloten een jaar lang met hun drie kinderen, toen 6, 7 en 10 jaar de wereld over te reizen om, zonder crew en met één camera, deze stamhoofden vast te leggen. Ze vertrokken naar Peru, het Amazoneregenwoud, spraken met de San in de Kalahari-woestijn en ontmoetten Laklak, een stamhoofd van de Aboriginals op een eiland bij Australië. Het resultaat is dus de documentaire Down to Earth.

Wat herken ik?

Voor een heel stuk ga ik mee in het gevoel dat ‘het systeem’ van onze samenleving niet werkt. Te veel moeten, te hoge eisen, te, te, te.
En ook het samenzijn, écht samenzijn is een gevoel dat ik juist tijdens onze reizen steeds weer vind en waar ik zó van geniet.
Maar toch vind ik dit erg drastisch. En voor mij te zweverig. Bovendien vind ik het heftig omdat je zo niet de rest van je leven door wilt of kunt brengen, en wat dan? Hoe kom je weer terug? Iedereen is gewoon doorgegaan en jij moet maar weer op de juiste wagon van die rijdende trein zien te springen. De documentaire zette me wel aan het denken. Waar gaat het om? Wat is echt belangrijk? Wat wil ik hieruit meenemen? En jezelf af en toe dit soort vagen stellen kan natuurlijk nooit kwaad. Daarnaast vond ik het gewoon mooi om te zien. Die wijze personen, de stammen, de culturen en de natuur. Ik hoorde andere bezoekers die wat teleurgesteld waren. Zij hadden een meer concreet verhaal verwacht. Antwoorden. Maar dat vond ik juist het charmante. Eens een keer niet alles afdichten en juist wat open eindjes houden om zelf invulling aan te geven. Ook hiervoor geldt: smaken verschillen. En als je andere verwachtingen hebt, snap ik dat het tegen kan vallen. Ik ben in ieder geval blij dat ik het gezien heb.

Terug in Engeland

Dat ze nu toch weer in Engeland wonen, terug in de bewoonde wereld, vinden ze best lastig. De kinderen gaan naar de Vrije School. Dat ze vijf jaar geen regulier onderwijs hebben gevolgd, en veel ervaringen hebben opgedaan door te leven met andere culturen, heeft hen veel gebracht. De kinderen maken heel gemakkelijk contact. Alleen de jongste zoon heeft nog moeite met het schoolsysteem. Hij wil het liefst weer terug naar Michigan en daar in het bos spelen. Hij ziet nog steeds het belang niet van leren. Vind ik niet heel raar, als je naar zijn beginjaren kijkt.

Renata vindt het tegenstrijdig, om eerst zo in de natuur te hebben geleefd en nu weer volop in het moderne leven te staan. Ze zijn weggegaan omdat ze de dingen anders wilden. En nu moet ze alles wat ze geleerd heeft integreren in haar leven hier. Het lijkt mij een enorme uitdaging! Daar zou ook mijn angst zitten. Terwijl het in de documentaire juist gaat om het leven van een leven zonder angst en zonder rennen. Ahum…. Ik heb nog een lange weg te gaan, dat werd mij al snel duidelijk.
Er is geen gisteren, geen morgen. Er is wel een vandaag. Dat heb ik vaker gehoord. En ja het spreekt mij aan. Waarom vind ik het écht zo leven dan zo moeilijk?

Documentaire ook zien?

Down to Earth draait al even in de Nederlandse Filmhuizen. Kijk op www.downtoearthfilm.com voor meer informatie. Mocht je in de gelegenheid zijn… Ik vond het een aanrader!

Lijkt het jou iets, om zo alles achter te laten en terug te gaan naar de basis?

P.S. De tekst over de documentaire is gebaseerd op een interview met Rolf en Renata in de NRC van 31-10-2016 en de foto’s komen van de website www.downtoearthfilm.com.